Y llynedd lansiodd Opera Cenedlaethol Cymru, 'Cysur', prosiect sy'n pontio'r cenedlaethau wedi'i leoli yn Abertawe. Dyfeisiwyd y prosiect i gyflwyno ymwybyddiaeth o ddementia yn araf deg i blant ysgolion cynradd a hefyd i ffurfio côr i roi lle i'r rhai yr effeithir arnynt gan ddementia ddod at ei gilydd a chael hwyl gyda ffrindiau a theulu trwy gerddoriaeth a chanu.
Ar ôl llwyddiant y prosiect yn Abertawe, rydym wedi cyflwyno'r prosiect Cysur yn Aberdaugleddau eleni. Ers mis Hydref rydym wedi bod yn gweithio gyda 96 o blant ym Mlwyddyn 5 (9 - 10 oed) yn Ysgol Gynradd Gymunedol Aberdaugleddau - hyd yn hyn maent wedi cymryd rhan mewn hyfforddiant ymwybyddiaeth dementia, gweithdai ysgrifennu a chyfansoddi yn ogystal ag ymweliadau â Chartref Gofal a Chanolfan Ddydd Havenhurst.
Yn y gweithdai ysgrifennu mae'r plant wedi bod yn creu testunau ar gyfer caneuon sy'n ymwneud â phrofiadau pobl o fyw gyda dementia, y byddan nhw'n eu canu mewn cyngerdd terfynol. Mewn un gân mae'r plant yn trafod sut i roi cyngor ar helpu rhywun sy'n byw gyda dementia:
When you're feeling a dash of confusion
we'll pour in a carton of trust,
(and) pop in a handful of reminding
with a heaped spoon of helpfulness.
Yn ddiweddar ymunodd y cyfansoddwr Helen Woods â'r gweithdai yn yr ysgol i helpu'r plant i osod eu chwe darn i gerddoriaeth. Yna byddant yn dechrau dysgu eu caneuon newydd a byddant yn eu perfformio yn Theatr Torch Aberdaugleddau ym mis Gorffennaf ynghyd â'n Côr Cysur newydd a rhai o chwaraewyr Cerddorfa WNO.
Mae'r côr yn cael ei arwain gan David Fortey, ac oedd yn un o arweinwyr llais y Côr Cysur gwreiddiol yn Abertawe; mae'r côr yn cwrdd pob dydd Llun yn Theatr Torch. Bob wythnos maent yn ymarfer ac yn canu caneuon clasurol gan gynnwys Chitty Chitty Bang Bang, Moon River a Getting to Know You ac nid oes byth llai na 35 o gyfranogwyr eiddgar yn cymryd rhan. Ar gyfer y perfformiad olaf, cawsant weithdai ‘hel atgofion’ am eu hatgofion yn tyfu i fyny yn Aberdaugleddau a bydd ein llenor Claire Williamson yn eu defnyddio i ysgrifennu caneuon y bydd ein hunawdwyr yn eu canu.
Dywedodd David Fortey am ei brofiad:
Credaf mai'r peth pwysicaf yr wyf wedi'i ddysgu o'r prosiect yw nad yw'n bwysig sawl person yr ydych yn dod ynghyd o wahanol gefndiroedd bywyd; mae cerddoriaeth yn offeryn grymus sy'n helpu i gyfoethogi bywyd.
Mae prosiect Cysur WNO wedi bod yn bosibl diolch i chwaraewyr y Loteri Genedlaethol a Chronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol yng Nghymru.
Cefnogir gweithgaredd ieuenctid, cymunedol a digidol WNO gan rodd hael gan y Garfield Weston Foundation.
