Newyddion

Bergen Bendigedig

30 Tachwedd 2020

Mae'r adeg honno o'r flwyddyn wedi cyrraedd eto. Mae'r nosweithiau'n mynd yn hirach, felly gallem i gyd elwa o gymryd ysbrydoliaeth o Sgandinafia, drwy groesawu'r gaeaf. Er bod gan y Daniaid hygge, rydym yn mynd i fod yn koselig drwy ddod i adnabod ail ddinas fwyaf Norwy ychydig yn well. Wedi'i amgylchynu gan saith bryn a saith ffiord, nid yw'n syndod mai harddwch Bergen oedd wedi ysbrydoli'r ffilm Disney Frozen. Mae dyluniad dinas Arendelle yn efelychu Bryggen, hen ardal fasnachol y ddinas sydd wedi dod yn hafan i artistiaid a chrefftwyr. Darparodd y côr benywaidd arobryn o Norwy, Cantus, y gerddoriaeth agoriadol i Frozen a dylanwadodd hefyd ar ddyluniad y gwisgoedd gyda'u bunad traddodiadol.

Ole Bull oedd seren gerddorol gyntaf Norwy. Roedd y feiolinydd ar lefel gyda Niccolò Paganini am gyflymder ac eglurder ei chwarae yn ôl Robert Schumann. Ganed Bull ar 5 Chwefror 1810 yn Bergen, a dechreuodd chwarae'r feiolin yn bump oed, wedi ei ddylanwadu gan feiolinwyr hyfforddedig Ffrengig o Gymdeithas Harmonig Bergen a chwaraewyr ffidl traddodiadol Norwy. Yn 1819, perfformiodd fel unawdydd am y tro cyntaf a threuliodd weddill ei oes yn teithio drwy Ewrop a'r Unol Daleithiau, yn perfformio a chyfansoddi. Mae ei dŷ haf hardd, wedi ei adeiladu ar Ynys Lysøen yn 1873, yn agored i'r cyhoedd bob haf. Gyda'r turedi, cromenni ac addurniadau crymdro ar y tu allan a'r tu mewn i nenfwd uchel y neuadd gerddoriaeth (wedi'i gerfio o bin Norwy) mae'r fila yn lle gwirioneddol ysbrydoledig.

Ganwyd Edvard Grieg yn Bergen ar 15 Mehefin 1843. O chwech oed, cafodd wersi piano gan ei fam, a oedd wedi astudio cerddoriaeth yn Hamburg. Yn 15 oed fe'i hanfonwyd i'r Leipzig Conservatory, er mawr bleser i'w fentor, Ole Bull. Ar ôl parhau â'i astudiaethau yn Copenhagen, dychwelodd Grieg i Norwy yn berfformiwr a chyfansoddwr medrus yn 1866. Yn dilyn ei briodas i Nina Hagerup y flwyddyn ganlynol, a genedigaeth eu merch fach, Alexandra, cyfansoddodd ei gampwaith gyntaf a mwyaf cadarn, Concerto Piano yn A leiaf, mewn cynnwrf o ysbrydoliaeth. Yn ystod y 1870au cydweithiodd Grieg â nifer o awduron Norwy gan gynnwys Henrik Ibsen, gan arwain at y Cyfresi Peer Gynt a ganmolwyd yn fawr gan gynnwys In the Hall of the Mountain King.

Yn 1885 symudodd Grieg a Nina i Troldhaugen yn Paradis, i'r de o Bergen. Erbyn hynny, roedd Grieg wedi sefydlu patrwm o gyfansoddi yn ystod y gwanwyn a'r haf a chynnal teithiau perfformio estynedig o amgylch Ewrop yn ystod yr hydref a'r gaeaf. Mae Amgueddfa Grieg yn cynnwys eu fila pren ar ffurf Swisaidd dymunol, canolfan arddangos fodern, neuadd gyngerdd 200 sedd, ac efallai'r nodwedd fwyaf cymhellol ohonynt i gyd, cwt cyfansoddi, wrth ochr y llyn.

Mae Bergen yn ymfalchïo yn ei chelfyddydau perfformio, yn enwedig yn ystod Gŵyl Ryngwladol Bergen. Prif leoliad yr ŵyl yw'r Grieghallen trawiadol, cartref Bergen National Opera a Bergen Philharmonic Orchestra. Mae'n un o gerddorfeydd hynaf y byd, ar ôl dathlu 250 o flynyddoedd yn 2015. Hefyd, mae cyngherddau'n cael eu cynnal mewn lleoliadau awyr agored atgofus fel Amgueddfa Harald Sæverud neu ar ben Mynydd Fløyen. Mae'r mynydd yn un o atyniadau mwyaf poblogaidd Norwy, yn cynnig golygfa heb ei ail o'r ddinas. Efallai y bydd dipyn o amser nes ein bod yn gallu ymweld â Bergen ein hunain, felly am y tro beth am wneud siocled poeth i'ch hun, gwrando ar rai o gyfansoddiadau hudol Grieg a bod yn koselig!