Ar hyn o bryd mae Opera Cenedlaethol Cymru yn ffrydio A Song for the Future - opera newydd a ffilmiwyd yn ystod y cyfnod clo ac a grëwyd ar y cyd gydag Oasis Cardiff. Mae cantorion a cherddorion WNO yn ymddangos ochr yn ochr â pherfformwyr sydd wedi ceisio lloches yn y DU, ac mae hyn wedi arwain at gydweithrediad yn cynnwys offerynnau cerddorol a gysylltir yn draddodiadol â cherddorfa ac offerynnau llai adnabyddus o bob cwr o’r byd. Rhoddodd y cyfansoddwr Boff Whalley gipolwg i ni ar y rhai na fyddai mor gyfarwydd o bosib.
Mae’r ney dros 5,000 mlwydd oed ac mae ei enw yn dod o’r gorsen y mae’r offeryn wedi ei greu ohoni, a geir yn Iran a gwledydd eraill yn y Dwyrain Canol. Gwneir y sain trwy ei osod rhwng eich dannedd a defnyddio’ch tafod a’ch gwefus. Dewisodd Diaco Geravandi, sy’n chwarae’r ney yn A Song for the Future, chwarae’r offeryn gan ei fod wedi hoffi'r sain fel plentyn gan ddweud ‘Mae'n teimlo fel barddoniaeth, fel ei fod yn siarad â mi.’
Mae’r tanbor yn 6,000 mlwydd oed, ac yn un o’r offerynnau hynaf sy’n dal i gael ei chwarae heddiw. Mae ganddo 3 llinyn a 14 cribell - fel yn achos y ney, dysgodd Diaco ei hun i chwarae.
Drwm goblet o Iran yw’r drwm tombak ac fe’i hystyrir yn brif offeryn taro cerddoriaeth Bersiaidd. Mae drymiau siâp Gobled yn cael eu chwarae mewn gwahanol ranbarthau yn Asia, Dwyrain Ewrop ac Affrica. Er bod tebygrwydd yn bodoli ymhlith yr holl ddrymiau gobled, mae’r technegau ar gyfer chwarae’r beddrod yn wahanol.
Ceisiodd Mahnaz Baoosh chwarae’r setar yn gyntaf, ond daeth i'r casgliad fod yn well ganddi chwarae offerynnau taro, gan ddweud bod ‘chwarae gyda dim ond ychydig fysedd gan greu rhythmau cymhleth ar arwyneb sy’n ymddangos yn syml yn gyffrous.'
Yn syml, ystyr y gair setar mewn Parsi yw ‘tri llinyn’, er bod gan yr offeryn bedwarydd llinyn ychwanegol erbyn hyn. Daw’r setar gyda rhwng 26 a 28 cribell, blwch sain bach a gwddf hir.
Dywedodd Arash Javadi ‘Mae’n werth sôn bod gan gerddoriaeth Iran gyweirnod cerddorol unigryw - er enghraifft yn y setar gallwch ganfod: Re-koron, Re, Mi-fflat, Mi-koron, Mi, Fa, Sol-fflat, Sol-koron a Sol.’
Yn ymuno â’r chwaraewyr hyn a’u hofferynnau yn y darn mae Frederick Brown ar y piano, Steven Crichlow ar y feiolin, Louise Rabaiotti ar y feiola ac Alison Gillies ar y soddgrwth. Os nad ydych wedi gwylio’r ffilm eto, mae ar gael i’w ffrydio tan ddiwedd mis Mai, felly beth am gymryd golwg a gwrando am synau unigryw’r offerynnau rhyfeddol hyn?
