Newyddion

Croeso i fyd cerddorol cyfoethog Judith Weir

31 Gorffennaf 2020

Mae Judith Weir yn gyfansoddwr nad yw, er gwaethaf corff enfawr o waith sy'n amrywio o operâu mawreddog i goncertos piano i ganeuon i blant, erioed wedi ceisio amlygrwydd. Roedd Opera Ieuenctid Opera Cenedlaethol Cymru i fod i berfformio'r opera The Black Spider gan Judith Weir yng Ngwanwyn 2020 ond oherwydd amgylchiadau annisgwyl, bu'n rhaid canslo'r perfformiadau.

Wedi'i geni yng Nghaergrawnt ym 1954 i rieni o'r Alban - ei thad yn seiciatrydd a'i mam yn athrawes - dysgodd Weir chwarae'r obo yn ei harddegau ac ymunodd â'r Gerddorfa Ieuenctid Genedlaethol, gan chwarae ochr yn ochr â'r offerynnwr taro Simon Rattle. Dechreuodd Weir drefnu cerddoriaeth am ei bod eisiau perfformio fel grŵp gyda'i ffrindiau, a oedd yn chwarae amrywiaeth eang o offerynnau. Arweiniodd ei dawn amlwg at wersi cyfansoddi gyda John Tavener tra'r oedd hi'n dal yn ddisgybl ysgol. Dilynodd gradd mewn Cerddoriaeth yng Nghaergrawnt. Astudiodd gyfansoddi gyda Robin Holloway, sy'n parhau i fod yn gyfaill iddi.

Mae cerddoriaeth Judith Weir yn cwmpasu’r anarferol, o libretti sy'n tynnu ar y gorffennol canoloesol i naratifau gwych wedi'u gosod o fewn fframiau arddulliol amrywiol. Mae ei hiaith gerddorol wedi cael ei chanmol a'i beirniadu bron yn gyfartal am ei hyblygrwydd a'i hiwmor. Mae ei gyrfa wedi'i fframio gan ddau waith - yr opera fawreddog King Harald a'r opera ar raddfa fawr Miss Fortune, a ysgrifennodd ar gyfer Bregenz Festival mewn cyd-gynhyrchiad gyda'r Royal Opera House, Covent Garden. Miss Fortune oedd yr opera gyntaf iddi ysgrifennu mewn 17 mlynedd ac, yn eironig, mae'n seiliedig ar stori werin syml o Sardinia yn hytrach nag epig fawr hanesyddol.

Ei hoperâu yw canolbwynt ei gyrfa gerddorol. Mae yna'r ddrama o fewn drama fywiog ac egsotig A Night at the Chinese Opera, mae yna straeon tylwyth teg tywyll, fel Blond Eckbert a ysbrydolwyd gan Ludwig Tieck, straeon gwerin o'r Alban a storiâu goruwchnaturiol The Vanishing Bridegroom,ac opera a gyfansoddodd ar gyfer y teledu yn 2005Armida, am wrthdaro yn y Dwyrain Canol.

Mae repertoire cyngerdd Weir wedi cael ei roi yn y cysgod braidd gan lwyddiant ei hoperâu. Serch hynny, mae'n rhan o'i hallbwn na ddylid ei anwybyddu. Mae premier y byd o Stars, Night, Music and Light, a berfformiwyd yn Proms y BBC yn 2011 gan Gantorion, Corws Symffoni a Cherddorfa'r BBC dan arweiniad Jiří Bělohlávek, yn dangos ei hiaith gerddorfaol ddisglair.

Ysgafnder, doethineb a dychymyg - fformiwla sydd wedi gweld Weir yn ffynnu yn ei maes ac yn ennill llawer o ganmoliaeth. Cafodd CBE am ei gwasanaethau i gerddoriaeth ym 1995 ac yn 2014 hi oedd y fenyw gyntaf i wasanaethu fel Meistr Cerddoriaeth y Frenhines, swydd sydd wedi bodoli ers 1625, yn olynu Syr Peter Maxwell Davies.