Mae mis ‘Tashwedd’, tymor tyfu mwstashis yma eto, felly mae Opera Cenedlaethol Cymru yn bwrw golwg ar rai o’r mwstashis mwyaf cofiadwy ym myd opera a cherddoriaeth glasurol ddoe a heddiw.
O Edward Elgar i Karl Jenkins, rydyn ni’n adnabod sawl wyneb enwog ym myd cerddoriaeth glasurol yn ôl y blewiach unigryw ar eu hwynebau, a chyfansoddwr Adiemus, Karl Jenkins ydy brenin y mwstashis yng Nghymru. Mae’r cyfansoddwr, sy’n dod o Abertawe yn wreiddiol, wedi creu gweithiau eithriadol ar gyfer y gerddorfa a’r corws, gan gynnwys The Armed Man: A Mass for Peace, Cantata Memoria, a Lamentation. Mae Karl Jenkins yn adnabyddus fel un o gyfansoddwyr mwyaf dylanwadol Cymru sydd wedi creu gweithiau mewn amrywiaeth eang o genres, o gerddoriaeth jazz i gerddoriaeth roc a chlasurol, ac mae ei fwstash mor gofiadwy â’i gerddoriaeth!
Draw ar ochr arall y cyfandir yn yr Eidal y trigai’r cyfansoddwr operatig enwog, Giacomo Puccini a ysgrifennodd yr hyn a ystyrir yn un o’r operâu mwyaf poblogaidd erioed, Madam Butterfly. Roedd Puccini’n adnabyddus am ei fwstash godidog ac am ysmygu un sigâr ar ôl y llall, a arweiniodd yn y pen draw at ei farwolaeth ym 1924. Serch hynny, does dim modd gwadu bod gwaith Puccini, yn enwedig ym myd opera, yn wirioneddol eiconig gyda’i weithiau’n cynnwys La bohème a Tosca. Turandot oedd yr opera olaf iddo ei hysgrifennu cyn marw, ac er nad oedd wedi’i chwblhau, roedd yn cynnwys yr aria enwog Nessun Dorma.
Cyfansoddwr Eidalaidd arall a wisgai fwstash ysblennydd oedd Ruggero Leoncavallo. Wedi’i eni yn 1857, fe gyfansoddodd Pagliacci (Y Clowniaid) a berfformir yn aml fel rhan o raglen ddwbl gyda Cavalleria rusticana Mascagni. Cafodd y ddwy opera yma eu perfformio yn nhymor cyntaf un Opera Cenedlaethol Cymru yn 1947. Mae’n dal i fod yn adnabyddus iawn heddiw am Pagliacci, a ystyrir yn un o’r gweithiau a berfformir fwyaf aml ymhlith repertoires operatig. Dathlodd WNO ein penblwydd yn 75 hefyd drwy recordio datganiad arbennig iawn o’r Easter Hymn o Cavalleria rusticana i goffáu ein hanes o’n gwreiddiau yn Llandaf, a pherfformiad cyntaf erioed WNO yn Theatr Tywysog Cymru.
Fe wnaeth y cyfansoddwr Eidalaidd cynnar enwog Monteverdi ysgrifennu gweithiau opera angerddol hefyd megis L’ofero (1607) a L’Arianna (1608) ac mae’n cael ei adnabod fel un a oedd ganrifoedd o flaen ei amser. Mae’n cael ei ystyried yn gyfansoddwr chwyldroadol, ac yn nodedig wrth i gerddoriaeth cyfnod cynnar y Dadeni drawsnewid i’r cyfnod Baróc, gyda’i ddefnydd amlwg o harmoni. Yn sicr, fe adawodd Monteverdi ei farc, nid yn unig gyda’i gyfansoddiadau, ond gyda mwstash hynod iawn hefyd.
Mae’r cyfansoddwr Tsiecaidd, Leoš Janáček yn un arall o’r cyfansoddwyr oedd â mwstashis cofiadwy yn ogystal â gweithiau cerddorol gwych. Fel cyfansoddwr o ddechrau’r 20fed ganrif, mae ei weithiau’n amrywio o’r corawl i’r operatig, gan gynnwys yr opera sy’n cael ei hystyried fel yr un orau a mwyaf dramatig ganddo, Jenůfa, a gyfansoddwyd tua 1896. Ymhlith ei weithiau eraill, mae The Cunning Little Vixen, From the House of the Dead a Sinfonietta, a’i weithiau mwyaf diweddar yw’r rhai enwocaf. Mae WNO yn dychwelyd y Tymor nesaf gyda chynhyrchiad o Jenůfa.